1. tê sê maneyan:

1. di dema aşûriyan de (berî zayînê) navê wê eşîrê ye ku ji keldanê bûne û desthilatdariya babîlê filan bi dest xistine. û piştre ji holê rabûne û ketine cihê xwe yê dîrokê.
2. di 1552/3yan de hinin nestûrî, dev ji mezhebên xwe yên nestûriyê berdidin û dibin katolîk. li amedê dêra xwe ava dikin. îja bi ya dêra katolîk ev nestûrî heretîk/rêşaş in, ji bo ku navê katolîkên rasterê yên nû bi navê rêşaşan tevlihev nebe, navê kildanî dane wan. yanî ti têkiliya şopîner û bawermendên dêra katolîk a kildanî bi babiliyan filan tune ye.
3. hin navên katolîkên hindistanê, ji ber ku daweta xiristiyanî ji aliyê patrîkiyên dêra kildaniyan hatiye kirin, yên ku baweriya xwe bi xiristiyaniyê anîne ev nav bi kar tînin lê ji aliyê etnîkî ve ti eleqaya wan bi "aramî"yên iraq û derûdora wan tune ye.

suryanî, nestûrî/aşûrî û kildanî hemû aramî ne. (mîna ku kurmanc, soran û zaza kurd in). lê giraniya baweriyên wan pir e, heta niha ji aliyê neteweyiyê ve navek hevpar nehatiye hilbijartin. hinin ji xwe re dibêjin aramî, hinin jî kildo-suryanî dibêjin. hinin xwe bi aşûriyên berî zayînê re têkildar dike. piçekî tevlihev e. lê tiştekî heqîqet e, ev e: hemû devok û zaravayên van şopînerên dêran dipeyivin, zimanê aramî ne ku îsa pêxember jî bi devok/zaravayeke wê peyivîbû û încîl jî berî yewnaniyê pê hatiye nivîsîn.

niha nifûsa kildaniyan li iraqê ji ya dêrên din pirtir e. di tevahiya dinyayê de dibêjin qasî mîlyonek kes hene. qanûna iraqê civata kildanî û suryanî neteweyên jev cihê dihesibîne û neteweperestên kildanî dixwazin bila ev bê guhertin û wekî mileteke werin naskirin. kildanî parêzgeha nînewaya iraqê (wîkiya îngilîzî dibêje bi kurdî neynewa ye lê nizanim) wekî navenda welatê xwe dihesibînin. belê, sînorên nînewayê û axên herêma kurdistanê dikevin ser hevûdin. a bi xêr. Here lînkê