41. ''rawestgeha min î her roj e ev kanî:

pung, birdî, dara biyê...

siya b’ baweşînk e porê te

çavên te şîn,

şîrkî,

beîvî...

bihar dibişire tu dibî hêvî

her ku çavên min dikeve berîka Binxetê!''

40. "Ez çiyayî me. Bi qasî dara berûyê çiyayî. Û di demsala havînê de stêrên ku xilmaş xilmaş di zikê ezman de diteyisin. Ji lew, min ji çiya, ji hewaya çiyê, newaya çiyê, sihar û êvarên çiyê hez kir. Dema ku dinivîsim, bêhemdê min çiya û dîmenên çiyayî têne ber çavên min. ... Her çiya welatek e. Ji ber çiyayîbûna xwe û çiyayên pir li ser vê axê, ez navekî din li vî welatî dikim: Kohistan! Yanî welatê çiyê."



(Arjen Arî - Ji hevpeyvîna Çiya Mazî)



temamê hevpeyvînê: http://goo.gl/ub7RJK

an; http://goo.gl/2tSP6U

39. şairê çiyê û berfê ye û bi xwe jî çiyayî ye ji xwe..



''bin konê mûyî de zivistan

egal xwar kiriye Qerejdaxê.

binpî jî be sipehî ye

li çiyayên welatê min çi tê

egîdî

û spî spî bûkanî…''

37. (bnr: ferhengoka arjen arî)

25. di vê koma facebookê de serê her çend rojekî ji dîwaneka arjen arî helbesteka wî tê weşandin anku belavkirin.. https://www.facebook.com/helbestkari

22. DÎWANA WÎ YA HELBESTAN ramÛsan min veşartin li geliyekÎ li Londonê, ji aliyê weşanxaneya azad ve hatiye çapkirin û belavkirin. Edîtora weşanxaneyê nivêskara Kurd eslîxan yildirim pêşgotinek bedew û bi nirx jêre daniye û her wiha di serê pirtûkê de kurtiyek ji jinenîgariya wî aniya ziman..

21. mirad gundikî di derbarê arjen arî de nivîsek xweş lêkiriye îro..



Ji beriya ko rehmetîyê Arjen Arî biçe bin ax û berên cemidî, heke mirovek du caran li "Kolaneya Hunerê" bigeriya û ew nedîtibûya esehî wî dê cara sêyê ew bidîtiya...



Heke we kesek bidîtiya ko komek ciwan wek sofîyên li dora şêxê xwe rûniştî, rûniştî ne, ihtimalek mezin ew "şêx" dê Arjen bûya...



An jî heke ji nifşkê ve dema hon li dengekê bilind yê kenê komekê babiketiyan, we dê bidîtiya ko simbêlên ""Mamê Arjenî"" bi herdu aliyan ve li ser lêva wî vekişiyane, rengê sor xwe avêtiye hinarokên wî û ew û hinek kes bi henekekê dikenin...



Heke kesek "ji derdora me nivîskaran" bihatiyan Diyarbekirê, mesela nivîskarekê ciwan, mesela Omer Farûkek bihatiya bêguman dê bigotiya ""ka em Arjen Baba"yî bibînin.



Peydakirina wî jî ji ber nefsbiçûkiya wî hêsanî bû, we dikarî hon bibêjin "hoo Arjen baba!!! em li kafeyekê rûniştine ka tu jî nayê?" ihtimalek pir mezin bersiva wî dê ""ez têm"" bûya...



Arjen Arî, sitara eyba Diyarbekirê ya tirkîaxiftinê bû ko me ew didît û em bi kurdî li kolaneyan dikenîn...



Arjen Arî simbêl û pora dirêj a kurdî bû ko kolaneyên Diyarbekirê dadigirt...



Ez ne dixwazim wî li 30ê vê mehê bi roja mirina wî bînim bîra we, ne jî dixwazim mirina wî bînim bîra xwe ji ber wê ez ê îro behsa wî bikim lê ne mirina wî, ez dixwazim behsa roja hevnasîna me ji we re bikim ko di wê rojê de hûn ê şexsiyeta wî bibînin...



dûmahîka nivîsê hÛn dikarin ji lînkê bixwînin: http://www.kurdigeh.com/details.aspx?an=453

14. şairê ku salek di ser wefata wî re derbas bûye lê hê qene kêlek jî ji merqeda wî re nehatiye çêkirin.. hê li ser xwe û sax û silamet û berhemdar û afirîner camêr û saziyên ku bi serê arjen arî sond dixwarin piştî ku emrê xwudê kirî ji xeynî merasîmeke sembolîk xwudê zane lê rêya xwe pê nexistine û fatheyek jî lê nexwendine.. berî du hefteyan ez û du heval ji bo serdana merqeda wî em çûn lê me kir Û nekir em bi ser gora wî ve nebûn.. me ji zarokên li wir pirsî em anîn bi ser tirbeke kerr û lal û ku qene kêlek li ser nav hatî danîn jî lê tune û li ser gorê tijî giya û deviyên biyanî.. me ji xwe re got na ne mumkin e ku ev der merqeda arjen be.. axirê em çûn cem rêvebiriya goristanê û me cihê tirba arjen arÎ ji wan jî pirsî ewan jî em anîn heman cihî û hetta melayê ku cinazê arjen arî şûştî jî hat cihê tirba wî sediqand.. em cardin şaş û metel man.. me ji xwe re got temam şaredariyê bajêr xemsarî kiriye lê ka keç û kurrê wî çi dikin çima nehatine ser tirba bavê xwe, ka jina wî, diya wî, xizm û xweyiyên wî..

gerçî rehmetî di dÎwana xwe ya bi navê şêrgele de di helbesteka xwe ya bi navê tembî de wek wesiyet digot min li li ber palê zirbajarekî veşêrin.. şerm e ku şairekî çiyayî dahêjin gornê.. lê dîsa jî min nedizanî û texmîn nedikir ku kurd ev çend bê nan û xwê ne..

9. şairê kurd tengezar marînî li ser koç û wexerkirina arjen dibêje:



''Arjen,te helbesta xwe ya dawî nenivîsî..



Arjen, ma kî wê li ser Estilîlê û deshta Omeriyan ji me re çîrokan verêse..? Zalim hey mirin, ma çaxê te bû, tu seredana helbestvanê me bikî?

dê lorîk û diloyan li ser te nebêjim Arjenê me..,



dê çi behînameyan nenivîsim helbestvano

dê çi xemgînnameyan venehûnim Omeriyo...

Ma êdî dê dengê kê bikim, ku ji min re bibêje Toriyo

Dê Kî ji me re behsa laqirdiyên Xidirê Omerî, gorbuhusht Mûsa Anter û Dr. Ibrahîm bike...

zindiyê me, helbestvanê me,

li bîra min, ku te baqek gul li ser Gora Rizoyê Osê yê nemir danî

li ser Gora seydayê Cegerxwîn, te henasa xwe bi hisretan avis kir...



Zalim hey mirim, ma ez ê çi bibêjim ... û çi nebêjim

7. şairê rehmetî ku hevaleka min a tirk ew dişiband arîstokratên frensî.. yanî ne bi tenê şêrgele û ramûsanên xwe yên ku li geliyekî veşartîn û eroûtîkaya xwe lê bi bejn û bala xwe ya çeleng û lihevhatî û bi cil û bergên xwe yên mode yên lihevkirî û bi rî û simbêl û pora xwe ya çêkirî ve jî wekê şi'rekî bû.. û çû..

1. şairê helbestên kurmanciya gewr.. stûnê peyva kurdî.. hechecîkê gotinên wenda û jibîrçûyî.. hê di xweşlawî û xweşhaliya xwe de wekê gilgamêş bi dû giyayê nemiriyê ket ew jî.. wekê hemû hunermendên çak ên berhemdar ew jî bi lepên penceşêrê ket li hespê xwe yê xweşik siwar bû û lêda çû..



jiyangerî:



arjen arî di sala 1956'an de, li herêma mehsertê, li gundê çalê hatiye dinyayê. di sala 1979'an de enstîtuya perwerdeyî ya amedê beşazimanê tirkî qedand. weke gelek helbestvan û nivîskarên kurd wî jî bi tirkî dest bi helbestê kir. di sala 1976'an de li nisêbînê ji ber belavkirina belavokekê hate girtin. wê demê polîsan dest danîn ser helbestên wî yên bi tirkî û kurdî. qasî hefteyeké di hepsê de ma. ew berdan, lê helbestên wî ta niha di mexzena dadgeha nisêbînê de hepsî ne. di gel ku weke cara pêşîn di kovara tîrêjê de helbestên wî hatin weşandin, ya rast, helbesta wî ya ewil di belavokeke ku li herêma mêrdînê hate belavkirin de weşiya. ew helbest ji sê malikan (beytan) pêk dihat.

malikek jê ev bû:



du mirin kirin mahne,

rakirin ling nisêbînê

xewa sibê bela kirin,

avêtin nav tirs û xwînê.



her wisa, beriya 12'ê îlonê helbestên wî ji hêla paleyên tevrika pembû ve bi stranî dihatin gotin. wek:



tewrik tewrik tewriko, tevriko

ber tayê pembû xweş biko, tevriko

roja me jî hindiko, tevriko

maldar bi qurbana mi ko, tevriko

tevrik tevrik tevriko, tevriko



an jî:



roja pala erzan e

kufletê mal girina

mala te xera bibe maldar

ma qey tu pê nizane!



piştî 12'ê îlonê de ew li welêt ma, helbestên wî di kovarên li derveyî welêt wekî berbang, kurdistan press, nûdem, çira, pelîn û rewşenê de hatin weşandin. di sala 1992'an de li navçeya nisêbînê li ber deriyê mala xwe rastî êrişeke çekî bû û birîndar rakirin nexweşxaneya zanîngeha dîcleyê. ji wê bûyerê de arjen arî li amedê dijî.

helbestvan arjen arî ku demek bû ji ber nexweşiya pençeşêrê (kanserê) li nexweşxaneyê dihate dermankirin di 30'ê kewçêra 2012'an de li amedê çû ser dilovaniya xwe.



nivîsarên edebî û helbestên wî yên cuda:



• 1980 îro dîsa, ev leşkerê rom û wer, bi navê o. dara, tîrêj, 2.

• 1992 çîroka sêzdeh şev û sêzdeh rojan, nûdem, 2.

• 1992 sibeha îlonê û çarîn, nûdem, 3.

• 1994 kevokê û masîko, nûdem, 10.

• 1994 kurik û kulîlkên bihara derengmayî, nûdem, 11.

• 1995 ne axperest im, çira, 3.

• 1995 tovreşîn im, nûdem, 16.

• 1996 wargeh, çira, 5.

• 1997 dilodîn, nûdem, 21.

• 1997 ji bîr nebûbê, çarîn û heta ferwerdîneke din, nûdem, 24.

• 1998 name, nûdem, 28.

• 2000 berê min ketiye xozatê, nûdem, 34.

• 2007 min rahiştiye serê xwe, nûbûn, 94.

• 2008 piçek zaroktî, nûbûn, 98.

• 2008 nûçeyek xwezî û kezî, nûbûn, 102.

• 2008 ji klasîkiyê ber bi futurîstiyê ve reşîdê kurd, nûbûn, 104.

• 2008 birîna reş, nûbûn, 105.

• 2008 qismet, nûbûn, 106.

• 2008 ji kişweran payiz e niha!, nûbûn, 107.



berhemên wî:



• 1999 ramûsan min veşartin li geliyekî, weşanên avesta, helbest.

• 2002 ev çiya rûspî ne, weşanên avesta, helbest.

• 2003 destana kawa, weşanên elma, helbest.

• 2006 eroûtîka, weşanên lîs, helbest.

• 2008 bakûrê helbestê / antolojiya helbesta bakûr, weşanên yekîtiya nivîskarên kurd-duhok, antolojî.

• 2008 şêrgele, weşanên avesta, helbest.

• 2009 çil çarîn, weşanên enstîtuya kurdî ya amedê, helbest.

• 2010 bîhoka li pişt sînor, avesta, çîrok.

• 2011 payîza peyvê, weşanên belkî, amed, helbest.

• 2012 kulîlkên be'îvan, weşanên ronahî, amed, helbest.

• 2012 gorî û bindest, weşanên ronahî, amed, helbest.