257. (bnr: xwe bi ser ve nebirin) bi tirkî; oralı olmamak.

254. aşağı tükürsem sakal yukarı tükürsem bıyık

(bnr: ez tîr dikim dan diçe ez ron dikim nan diçe)

228. bi tirkî; yüzüne gözüne dursun

bi kurmancî; ber çavê te bigire



(bnr: ber çavê yekî girtin)

205. dimyada pirince giderken eldeki bulgurdan olmak



(bnr: çû dermanê mîzê gû lê esirî)

190. ölüm döşeğinde.



(bnr: zenga mirinê xwe avêtiye dev û lêva)

182. gözün doysun!

(bnr: ber çavê te bigire)

170. umarım.

(bnr: xwudê bike)

168. eşek sudan gelinceye kadar dövmek.



(bnr: ji eyarekî xistin di eyareke dî de)

167. kaçan balık büyük olur.



(bnr: serê hatî birîn nayê kirîn)

166. filler tepişir, çimenler ezilir.



(bnr: hêştir radibin hev ker û hêstir bin lingê wan de diçin)

162. keskin sirke küpüne zarar verir.



(bnr: devê tirş ziyanê dide xwe)

161. ateş olmayan yerden duman çıkmaz.



(bnr: meriv pÎvazê nexwe bêhn ji dêv naye)

160. tilki ulaşamadığı üzüme koruk dermiş.



(bnr: devê pisîngê negihişt goşt got min xêra dêûbavê xwe hişt)

159. havlayan köpek ısırmaz.



(bnr: seyê diewte dev li mirov nake)

158. işleyen demir pas tutmaz.



(bnr: gîsinê xebatkaran, diçirûse)

157. kendisine hayrı yok.

(bnr: siha pelkê ye, ne li xwe ye û ne li xelkê ye)

154. her koyun kendi bacağından asılır.

(bnr: her pezek û pepika xwe)

153. balık baştan kokar

(bnr: av ji serê kaniyê şêlo dibe)

149. tilkinin dönüp dolaşıp gideceği yer kürkçü dükkanı.

(bnr: zivir zivir dîsa li vir)

148. kuyruğu dik tutmak.

(bnr: boçika xwe bilind digire)

147. koyun et derdinde kasap et derdinde.

(bnr: bizin ketiye derdê sere xwe şivan ketiye derdê bezê bizinê)

146. adama günahını bile vermez.

(bnr: çemo bi tiliya kul ve namîze)

145. ağzından köpükler saçmak.

(bnr: kef û kunc bi ser devê wî ketin)

144. dişinden tırnağından artırmak.

(bnr: xwîna ber diranên xwe mêtin)

143. hangi rüzgar seni buraya attı.

(bnr: bayê tu anî an bagerê tu anî)

142. yaraya tuz biber ekmek.

(bnr: pÎvaz li ser dilê yekî hûr kirin)

140. öldü öldü dirildi.

(bnr: mir mir bi gihan hat)

139. eski defterleri karıştırmak.

(bnr: bêderên kevn bi ba neke)

137. ağzını aramak.

(bnr: ber devê yekî kolan)

136. kozlarını paylaşmak.

(bnr: dîkê xwe li hev dan)

134. besle kargayı oysun gözünü.

(bnr: jê keto pê keto)

133. iki ayağını bir pabuca sokmak.

(bnr: herdu lingên yekî xistin soleke teng)

132. kel ölür sırma saçlı, kör ölür badem gözlü olur.

(bnr: gurrî mir bû gulîsor)

(bnr: mirî dimire qûnzêrîn dibe)

(bnr: qûna mirî bihingivîn e)

131. namussuzluğu kabullenmek.

(bnr: kumikê bênamûsiyê dan serê xwe)

(bnr: cilika bênamûsiyê kişandiye serê xwe)

(bnr: kirasê bênamûsiyê kiriye ber xwe)

130. koltukları kabarmak.

(bnr: kum li serî fireh bûn)

(bnr: serî lê mezin bûn)

129. yarasını deşmek.

(bnr: kul bişkivandin)

128. iftira atmak.

(bnr: kirasê nedirûtî lê kirin)

(bnr: kirasê nedirûtÎ xistin stû)

127. bindiği dalı kesmek.

(bnr: keviran davêje gûyê xwe)

126. eşek kadar olmak.

(bnr: kîrê wî naçe ferek gore)

125. dilimizde tüy bitti.

(bnr: mû bi zimanê ve hat)

124. seninki can bizimki patlıcan mı?

(bnr: ma yê te tenê can e)

(bnr: ma ji hinan xwîn ji hinan av dihere)

123. mutluluktan havalara uçmak.

(bnr: erd lingê wî nagire)

(bnr: tê bêjî qey daweta diya wî ye)

122. ben eşek başı mıyım?

(bnr: ma ez serê kerê me)

(bnr: ma ez li ber golika me)

121. işin cabası.

(bnr: zêdeya ser kezebê)

120. iki yakası bir araya gelmemek.

(bnr: yeka yekî nebûn dido)

119. kendi kendine gelin güvey olmak.

(bnr: xwe li ber baranê şil kirin)

118. gel de çık işin içinden.

(bnr: de were û vî kerî ji vê bihurê derbas bike)

117. içini dökmek.

(bnr: tûrikê xwe vala kirin)

116. rezil etmek.

itin götüne sokmak.

(bnr: tir jê berdan)

(bnr: tiştek di bin cilikê de nehêlan)

(bnr: tiştên nemayî anîn serê yekî)

115. olanlar yetmezmiş gibi.

(bnr: tişta ji me kêm e guhar û xizêm e)

114. meteliğe kurşun sıkmak.

(bnr: teqeteq ji singê hatin)

113. geçti borun pazarı.

(bnr: tahta ku te lê rît baranê şûşt)

112. pabucunu dama atmak.

(bnr: sola yekî di taqê re avêtin)

111. sırıtmak.

göze batmak.

(bnr: sipiya yekî belek bûn)

110. bağışıklık kazanmak.

(bnr: demîna xwe girtin)

109. cin çarpmışa dönmek.

(bnr: cinûsî bûn)

108. gemi azıya almak.

(bnr: serÎ jê standin)

107. ununu elemiş eleğini asmış.

(bnr: serî şûştî gulî hûnayî)

106. kusuruma bakma.

sana karşı mahçubum.

ne diyeceğimi bilemiyorum.

(bnr: li min negire)

(bnr: rûyê min ji te reş e)

(bnr: rûyê min li ber te reş e)

(bnr: serê min li ber te ranabe)

105. kötü zamanlama.

uygunsuz zaman.

(bnr: esra teng)

104. kurnaz tilki.

(bnr: roviyê zexel)

(bnr: roviyê xasûk)

103. açlıktan nefesi kokmak.

(bnr: reqreq ji gewriyê hatin)

(bnr: ji nêza gûyê yekî nehatin)

(bnr: ji nêza kîrê xwe mijandin)

(bnr: bûn xurxura zikê yekî)

102. eşek şansı.

şeytan tüyü.

(bnr: quzê gur pê re bûn)

(bnr: quzê gur pê ve bûn)

101. ipliğini pazara çıkarmak.

(bnr: qûna yekî dan ber tavê)

100. malını tanımak.

(bnr: qumaşê xwe nas kirin)

99. yol geçen hanı.

(bnr: qula ber destan)

98. mezhebi geniş.

(bnr: qorikpehn)

(bnr: mezhebfreh)

(bnr: eyarfireh)

97. canı cehenneme!

(bnr: bi qîra wî kirî)

(bnr: bi qîr û felqîra wî kirî)

(bnr: cehnima wî kirî)

96. patavatsızlık.

ne dediğini bilmemek.

(bnr: bergiya devê xwe nizane)

(bnr: qirika yekî bê derence bûn)

(bnr: rêya devê xwe nizane)

(bnr: persenga devê xwe nizane)

95. boğaz patlatmak.

(bnr: qirika xwe qelaştin)

(bnr: tÛk di dev de ziwa bûn)

94. hadi hayırlısı.

(bnr: ya bi xêr)

(bnr: de ya bi xêr)

(bnr: xwudê xêr çêke înşelle)

93. sana ne?

(bnr: te çi îş pê heye)

(bnr: te çi jê ye)

(bnr: çi ji te re xem e)

(bnr: çi ji te re derd e)

(bnr: çi bi te ketiye)

(bnr: ma ji te re xem e)

(bnr: ma serê te pê diêşe)

(bnr: çi kula dilê te ye)



(bnr: min û êmo dil heye gundî û cîranan çi ji me ye)

92. akılsız başın cezasını ayaklar çeker.

(bnr: bi destan da bi lingan pey ket)

87. it iti ısırmaz.

(bnr: se goştê sê naxwe)

86. gün doğmadan neler doğar.

(bnr: xweyê sibê xwudê ye)

(bnr: heta sibê xwudê kerîm e)

(bnr: heta sibê xwudê delîl e)

(bnr: sibe tê xêr jî pê re)

(bnr: heya sibê xwudê mezin e)

(bnr: usta necar raze wekê her car xwudê yek e mifte hezar)

(bnr: binive hosta necar wekê her car xwudê yek e dergeh hezar)

85. yemeyenin malını yerler.

(bnr: malê nexwarî behra zordaran e)

84. umduğunu bulamamak.

neye niyet neye kısmet.

(bnr: li bêhna kebaban çû li ser daxdana keran ve bî)

83. hem suçlu hem güçlü.

(bnr: wî li min daye û ew digirî)

(bnr: kehrê guhê berxê girt û kehrê kir qarîn)

81. yağmurdan kaçarken doluya tutulmak.

(bnr: ji ber şirikê çû li ber mezrîbê)

80. kimseye yaranamamak.

(bnr: ji dêrê bî û negiha mizgeftê jî)

79. eşek hoşaftan ne anlar.

(bnr: hirç û govend rûvî û seyran)

78. gülü seven dikenine katlanır.

(bnr: heçî dîtina tawis bivê divê germa hÎndê qebûl bike)

77. sen giderken biz dönüyorduk.

(bnr: heta tu çûyî hîla ez ji wê ve hatim)

(bnr: heta te tirş kir min ji keva pêvedanî)

76. hamama giden terler

(bnr: yê here masiyan qûna wî şil dibe)

75. kaş yaparken göz çıkarmak.

(bnr: got ez ê sihkê çêkim bû ereq)

74. bekara karı boşamak kolaydır.

(bnr: gana bi kîrê xelkê bê pere ye)

(bnr: heçÎ ne li govendê xweş dawetî ye)

73. minareyi çalan kılıfını hazırlar.

(bnr: ewê deva bigire divê serdera xaniyê xwe bilind bike)

72. ağaç yaş iken eğilir.

(bnr: darê stûr nabe kopal)

71. el elden üstündür.

(bnr: dest li ser desta heta ezmanê hefta)

70. bükemediğin bileği öpeceksin.

(bnr: destê te nekarî gez bikî tê maç bikî)

(bnr: carina mirov ji yarê diya xwe re dibêje yabo)

69. dimyada pirince giderken eldeki bulgurdan olmak.

(bnr: li xwîna bavê xwe geriya qûna xwe jî li ser danî)

(bnr: çû heyfa bavê qûna dê jî da ser)

68. kötünün iyisi.

ehveni şer.

(bnr: dohnê di eyarê sa de ye)

67. kızım sana söylüyorum gelinim sen anla.

(bnr: dîwaro min ji te re got pişt dîwaro tu guhê xwe bidê)

66. ateş olmayan yerden duman çıkmaz.

(bnr: devê pÎvazê nexwe bêhn jê naye)

65. dağ dağa kavuşmaz insan insana kavuşur.

(bnr: Çiya li çiya nakevin belê çav li çava dikevin)

64. sürüden ayrılanı kurt kapar.

(bnr: bizina bi şûn de bimîne behra gur e)

63. hatır için çiğ tavuk yemek.

(bnr: bi xatirê xatira xelk diçin li ser dînê kafira)

62. taş yerinde ağırdır.

(bnr: berê giran li cihê xwe da giran e gava qeliqî ne bi du pera ne)

60. ateş olsan cürmün kadar yer yakarsın.

(bnr: talana mêroyê liba cehî ye)

59. görmemişin oğlu olmuş tutmuş çükünü koparmış.

(bnr: tunedîtiya tu nedît dema dît bi xwe ve rît)

58. eden bulur.

ne ekersen onu biçersin.

(bnr: tu çi biçÎnî tê wê hilînî)

57. şeyh uçmaz müritleri uçurur.

(bnr: şêx ne batin e şixul bi ser de hatine)

56. halep oradaysa arşın burada.

(bnr: şam dûr e ma mişar jî dûr e)

55. körler sağırlar birbirini ağırlar.

tencere yuvarlanmış kapağını bulmuş.

(bnr: sibhan ji wî xaliqî dido li hev aliqÎn yek kor û yek çavşeliqî)

54. mızrak çuvala sığmaz.

güneş balçıkla sıvanmaz.

(bnr: rim di tûr da nayê veşartin)

53. arap yağı bol buldu mu kıçına başına sürermiş.

(bnr: rûn li cem ereban zehf dibe li dora kîr û gunê xwe didin)

51. rahmet okutmak

(bnr: rehmet li gora kefendiz)

50. iyilikten maraz doğar.

(bnr: qencî kurê kerê ye)

49. tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.

(bnr: gotina xweş buhara dila ye)

(bnr: gotina xweş kevir nerm dike)

(bnr: bi zimanê xweş û xulqê fireh tu dikarî mar ji qula bikişînî)

48. üzümünü ye bağını sorma

(bnr: bixwe lê nepirse)

46. ne olursun an n'olursun

(bnr: ji bo xwudê)

(bnr: tu bi xwudêkî)

45. gözünü seveyim

(bnr: heyrana çavên te)

44. elim ayağıma dolaştı.

(bnr: dest û lingên min li hev geriyan)

43. bardaktan boşalırcasına yağmur yağıyor.

(bnr: baran wekî dûvê hespan tê)

(bnr: baran wekî bilûrka misîn tê)

(bnr: baran weke devê meşrikê dibare)

42. öldü öldü dirildi

(bnr: mir mir bi gihan hat)

41. boyunun ölçüsünü almak

(bnr: li ser dûvê xwe rûniştin)

(bnr: bin dûvê xwe pîvan)

39. yarım doktor candan eder, yarım imam dinden eder.

(bnr: nîvmelayan dîn berze kir nîvhekîman can berze kir)

38. eski defterleri karıştırmak



(bnr: bêderên kevn ba kirin)

26. sakla zamanı gelir zamanı



(bnr: berê havînê bavêje kulînê)

21. arkadaşlık başka iş başka

arkadaşlık başka alışveriş başka



(bnr: bira bira ye hesab li dera ha ye)

(bnr: bira bira ye bazar li dera ha ye)

(bnr: bira bira ye bazarî cuda ye)

20. sora sora bağdat bulunur



(bnr: bi pirsê mirov dihere xursê)

19. lafla peynir gemisi yürümez



(bnr: bi got got mirov nare cot)

18. taş yerinde ağırdır



(bnr: ber li cihê xwe bi qedr e)

(bnr: berê giran li cihê xwe da giran e gava qeliqî ne bi du pera ne)

17. evdeki hesap çarşıya uymaz



(bnr: bazara mal û bajêr li hev nake)

16. yahudi züğürtleyince eski defterleri karıştırırmış

züğürtleyen bezirgan eski defterleri yoklarmış

müflis tüccar eski defterleri karıştırırmış



(bnr: aşiq birçî dibin qalê nanê dawetan dikin)

9. hem nalına, hem mıhına

(bnr: hem li nêl dixe hem li bizmêr)

6. köprüyü geçene kadar ayıya dayı demek.

(bnr: em ê bêjin metê heta roja me tê)



el mi yaman bey mi yaman.

(bnr: êl yeman beg yeman êl rabû beg weda bû)