|
1. Dewleta tirk her aliyê jiyana Kurda ji kurdan baştir dizane û gelek zûtirî sed salê zêdetir e pêşîyê wê meseleyê çawa bigre rêya wan şaş bike, rê bide wan, bi plan û projeyên xwe çêdike, planên xwe hin caran revîze dike û hew.
Yanê tu nizanî tu kî yî, şexsîyetê te bi çi ve girêdayî ye, çi ji te dike kurd, kîne em ?... Lêbelê ewana te ji te baştir analîz kirine û dixwazin çi ji te dike kurd wekî gewdeya meriv neynik, nig, mil, çîpê te hêdî hêdî ji te kêm dikin daku tu nefesa xwe yê dawî bidî.
hebûna kurdayetiyê çi be ziman, dîn, mezheb, muzîk, irf û edet, dawet, şîn û şahî hemû tişt wekî taluke dibînin û ji tê destê wan ji ortê rakin hewl didin.
Yek jî ev polîtîkaya qirêj ya dewletê li ser dîn û mezheb e. Kurd miletekî pirrengî ne, ne tenê hemû misilman in di nav wan de misilman, êzdî, mesîhî, xwedênenas Hene, ne jî tenê yek mezheb in şafiî, henîfî, elewî hwd. Kurd hene. terîqetên wekî neqşîbendî, qadirî, bektaşî, qizilbaş ê wan hene.
em vegerin meseleya xwe ya şafiîtî û henîfîtî yê. mehrdad r. izady dibêje ji asyaya navîn pêşiya hatina Tirkan kurdên misilman piranî mensûbê terîqeta qadirî bûn (hê jî li başûr qadirî pirr in) piştê hatina wan terîqeta Neqşîbendî zêde bû, lêbelê mezheba wan ê şafiîtî ne wisa cih xwe de sekinî zêde tev li Henîfî nebûn, derdora meletî, riha, semsûrê Henîfî ne ji bilî wan piranîya kurd şafiî ne. Îzady Yek jî sebeba parastina Kurdbûnê şafiîtî bû dibêje. Ji ber ku medreseya kurdan, diayên wan, rê û rêbazên wan tev Kurdewarî bû, jixwe tirk gelek jî ji îslamê mele û seydayên Kurdan hîn bûn wekî ebû siûd Efendî, molla Goranî, Ebdilhekîmê arwasî, Seîdê Nûrsî rehbera wan bû.
Ji Bo ku Kurd ji mezheba şafiî derbasî mezheba henîfî bibin dewlet çi dike?
1- Di nav mizgeftan de nimêj, xutbe, weaz bi tirkî û li ser Henîfîtî tê kirin.
2- lîseyên Îmam Xetîbê ne wekî medreseyên berê bi xwendina kurdî û şafiîtî ders didin. Gava yekî ji Îmam Xetîbê mezûn be mêjûyê wê kesê êdî li ser Tirkîtî û henîfîtî dixebite, û bi nêrîneke Îslama sivîl li meseleyan nanêre, bi berçavkên dewletê parastina polîtîkayên dewletê dînê xwe fehm dike.
3- Cemaet û terîqeta îslamî wekî ya Gulen, Suleyman hîlmî tunahan, nûr, menzîl hwd. Ewana gava meseleya Kurdbûnê, Kurdî, heqên Kurdan were behs kirin rûyên wan darda dibin, çavên wan sor dibin... Heta ku tu nebêjî ez kurd im, kurdî xeber nedî, her tişt baş e, lê gava tu boyî wan tiştana devê xwe wekî, dibî xulaman Îsraîlê, pêlîstokên Emerîkayê... umet û birayê hezar salî li wir xilas dibe, kî dikeve kîjan Cemaetê nav wan de hindike wek şafiî bimîne, derbasî henîfî dibin.
Baweriya dînî boyî xapandinê meriv rêya herî hêsan e, dewleta Osmanî polîtîkayên xwe bi ehlê sunetê, dewleta Safewî jî bi ehlê beytê girêdane. Piştî 1900 an polîtîkayên xwe modernîze kirina lê ev plan hê dixebite.
Gava yekî derbasî wan be gelek zû asîmîle dibin û dewletan bi polîtîkayên xwe ve ji bo wê destek didin:
Şafiî henefî be (li Tirkiyê)
Şafiî Şîî be (li Îranê)
Yaresanî Şîî be (li Îranê)
Elewî Kemalîst be (li Tirkiyê) (Kemalîzm jî mezhebek nebe jî wekî îdeolojîyekî sekuler e)
Êzdî gregoryen ortodoks Mesîhî be (li Ermenîstanê)
Her tişt Aliyekî ve kî bi aqilê xwe ve kîjan teoriya dînî qebûl bike ser serê min ser çavên min re... Nikarim tiştek wan re bêjim gerek e ez hebûn û heqê wan qebûl bikim. Lê polîtîkayên dînî û Millî bi hev re tên meşandin gava însan haj xwe nebe meseleyan rastî nehese zû tê xapandin.
Kî çi be kîjan dînê û mezhebê bawer bike yan jî ateîst be ne xema min e, divê meriv li ber polîtîkayên dewletan kesane/şexsî hereket bike, û li gorî dilê xwe azad bijî, ji polîtîkayên dewletan alet nebe...
Jêrenot: min nedixwest evqas ji vê nivîsê xwe dirêj bikim lê encam ev bû. Qisûrê nenêrin...
|
