13. Ev lîstik cara yekem 4 hezar sal berê li ser pîramîtên misrê hatine dîtin.piştî zayînê di sedsalên 2-3 yan de li hîndîstanê bi awayê "çaturanga" hatiye bi nav kirin. Paşê ev lîstik derbasî îran û nav ereba bûye. Ji ereba jî li ser endulusê derbasî spanya û ji wir jî li temamê ewropa berbelav bûye.
Niha li ser vê lîstikê pêşbirkên navnetewî tên saz kirin. Şampiyonê herî dawî lîstikvanê ji danîmarqa magnus karlsen bû.
Ev lîstik awha ye:
Lîstik li ser textekî 8x8 deq tête lîstin. Ev deq nîvî spî bîvî reş e. Her ref yek spî yek reş didome.hejmara kevira 32, cureyên wan 6 in. Kelhe, fîl, hesp, wezîr, şah, pîyade(piyon) . Armanca lîstikê xwarina şah e. Her cureyê kevir li gor xwe dilive. Kelhe, rast dere û dixwe. Fîl çeprast dere û dixwe.hesp li gor tîpa l ya 2x3 dere û dixwe. Wezîr bi hemû aliya de dere û dixwe . Piyade cara yekem yek an ji du gava dikare pêş de here lê wekî din yek bi yek pêş de dere û çeprast dixwe. Paşdeçûna wî jî tûne. Dema here xeta herî dawî ya dijberê xwe dikare bibe hemû cureyê kevira. Şah bi her alî de gavek dikare here û heke piştî kevir xware ewjî dê neyê xwarin, dikare ji hemû aliya de bixwe.û dema şah bikeve binê xeteriyê heya şah nekeve ewlehiyê kevirek din nayê lîstin.

Nîşe: yekî qet vê lîstikê nizanibe ez bawer nakim ji vê rave kirina min fêm bike lê dîsa jî min nivîsî. Ji bo yekî qet nizanibe rêzikên wê fêr bibe, divê çend cara bi yekî zane re bilîze.