1. hereket an jî cûle, bi inglîzî motion, bi borîna demê re guherîna cihê ya tiştekî.

ji bo hereketa fîzîkî divê çend peyvên inglîzî bêne îzahkirin, tevî ku min ceriband bi kurmancî nabe. velocity, speed û acceleration. digel ku speed û velocity wekî du tiştên cuda hatine rave kirin jî di jiyana rojane de wateya wan nêzikî hev in.

velocity(v), bi kurmancî lez/lezayî, rêjeya guherîna cihe, li guherîna demê ye (Δs/Δt) ku vektor e ango alî(direction) û mezinahî(magnitude) ya wê heye. eger v'ya tiştekî pozîtîv(+) be, ew tişt pêş ve diçe û eger negatîv(-) be paş ve diçe.
s=v*t

speed jî wekî velocity ye lê skaler e ango tenê mezinahiya wê heye.

acceleration(a) rêjeya guherîna lezê, li guherîna demê ye (Δv/Δt)
eger a'ya tiştekî negatîv(-) be, leza wî tiştî kêmtir dibe lê eger pozîtîv(+) be , leza wî zêdetir dibe.
v=a*t

mînak, eger ji bo teyrekê v=2 m/s û a=0 be, ew teyr di saniyekê de 2 metre diçe û leza wî sabit e, ne zêde dibe ne jî kêm. û herwiha meriv dikare bibêje ku di 10 deqîqeyan de ew teyr 2*10*60=1200 metre diçe. (s=v*t)

eger v=1 û a=1 bibûya, ew teyr, her saniyeyê ku diçe leza xwe zêdetir dike ango
t=0 v=1
t=1 v=2
t=2 v=3
rêya ku ew teyr çûye jî bi vê formulayê em dikarin bibînin,
s=v0*t+1/2*a*t (v0: leza ewilîn)

ji bo cihguherîn an jî leza anî, ev formula tên bikaranîn,
dv/dt=a dv=adt
ds/dt=v ds=vdt

mînak, eger a=2t^2+9 be
v=2/3t^3+9t+v0
s=2/12t^4+9/2t^2+v0t+s0 (s0: pozîsyona ewilîn)