1. weke Elcizîrî an Ebûlizê Cizîrî an jî Bedîezeman Ebûlizê kurê Îsmaîlê kurê Rezazê Cizîrî tê zanîn .

dahêner û matematîkzan û stêrnas û endazyarekî kurd e. Ew qewî ji bo kitêba xwe ya bi navê El-Kîtab fî Meirîfet el-Hîyel el-Hendesîye ango Kitêba liser Zanîna Hîleyên Endazyaranî navdar e. Wî ew kitêb di sala 1206'an de nivîsiye û di wê de, digel nîgaran, behsa çêkirina 50 amûrên mekanîkî dike.

Ew demekê li Amedê jiyaye û bi xebatên xwe yên zanistî bandoreke mezin li ser zanista robotê kiriye û bingeha zanista robot û sîbernetîkê avêtiye.



tirk ji ber ku ev mêrxasê kurd di demê osmaniyan de jiyaye, wî weke zanistê osmaniyan an jî ya tirkan dibînin û pesnê xwe bi wî didin .

2. Yek ji seydayên Medresa Sor a Cizîrê ye. Medresa sor bi dehan El Cizîrî derxistine ku her yek zana û rewşenbîrên delal in.

3. endazyarê meşhûr yê cizîrî ku niha gora wî di hewşa mizgefta nuh nebî de li qeta jor ya bi ser meqam û merqeda nûh nebî re de ye.. û ez ne şaş bim li mêrdînê û li çend mûzexaneyên din yên li bajar û dewletên muxtelîf mînaytûrên berhemên wî yên wekê seeta bifîl, (mekîneya otomatîk ya destnimêjê) tên pêşandan..

4. http://niviskar.com/doc/ismail.pdf

5.

vîdyoyê veke

6. ez ne xelet bim mêkutê dergehê mizgefta mezin ya cizîrê jî wî çêkiriye, yanî motîfa meşhûr ya ejderê cizîrê jî ya wî ye.. mêkutê ku ez behsê dikim jî ez ne xelet bim yek li mûzexaneya topkapiyê ya li stembolê û yek jî li mûzexaneyeka li londona paytexta brîtanyayê tê pêşandan..

ejderê cizîrê; http://www.cizrelim.com/upload/Cizre_8895837664.jpg

7. (bnr: el cezerî el- kurdî)

8. zanyarê kurd. lê weka her tiştî tirkê hov ew jî kirin tirk.